„Dani Međaša“ – tradicija za buduće generacije

Pored obilja netaknute prirode, Krupanj je poznat po mnogobrojnim tradicionalnim manifestacijama poput „Dana Međaša“, Petrovdanski saabor i „Plodova Rađevine“. Neke od njih neguju tradiciju dugu i preko 150 godina. Ovim manifestacijama Turističko sportska organizacija opštine Krupanj  već godinama se zalaže da od zaborava otrgne stare običaje, veštine, zanate, pesmu, igru i sve ono što se podrazumeva srpska tradicija.

Bilo da je proleće, leto, jesen ili zima Krupanj se može pohvaliti sa po bar jednom većom manifestacijom koja okuplja veliki broj kako posetilaca tako i izlagača iz drugih delova naše zemlje. Ovog puta govorimo o „Danima Međaša“, koji su i ove godine održani početkom jula na svima dobro poznatom mestu, planina Jagodnja kod etno sela Mačkov kamen. Manifestacija za cilj ima očuvanje tradicije i običaja uz druženje i takmičenje gostiju  i stanovnika tromeđe Azbukovice, Rađevine i Podgorine, odnosno opština Ljubovija, Krupanj i Mali Zvornik.

– Kako bi posetiocima najbolje pokazali da planina Jagodnja ni počemu ne zaostaje od prirodnih lepota Zlatibora ili nekih drugih planina u Srbijii, odlučili smo da Dane Međaša priredimo nedaleko od Spomen kosturnice na Mačkovom kamenu. Pokazujemo i da zapadna Srbija, odnosno donje Podrinje i dalje gaji dobrosusedske odnose.Ovo je ujudno bila i idealna prilika da se posetioci iz drugih krajeva naše zemlje upoznaju sa kulturnom baštinom, tradicijom naših krajeva, da probaju neke nove ukuse, ali i da se oprobaju u nekom od takmičenja u narodnom višeboju – objašnjava Mladen Stefanović, tadašnji pomoćnik predsednika opštine.

Direktor TSOOK Dejan Mihailović kazao je da ovakve manifestacije imaju veoma važnu ulogu u očuvanju srpske tradicije i običaja.

– Na ovaj način želimo da običaje, poput naših dedova i pradedova, prenesemo mlađim generacijama, odnosno da nastavimo niz prenošenja znanja i veština sa kolena na koleno. Ovo mesto je međa između tri opštine, a kako međa ne bi samo razdvajala mi smo se dosetili da organizujemo ovakvu manifestaciju koja će spojiti stanovnike Krupnja, Ljubovije i Malog Zvornika. Naši međaši spajaju ljude – kaže Mihailović.

Dani Međaša počeli su kosidbom, odnosno takmičenjem u košenju trave ručnom kosom, nakon čega je usledio narodni višeboj. Takmičari, i deca i oni malo stariji, takmičili su se u disciplinama bacanje kamena sa ramena, skok u dalj, preskok i nadvalečnje konopca.

Na 13. Danima Međaša učestvovalo je čak 18 takmičara u tradicionalnoj kosidbi, što je i inače rekordan broij prijavljenih. Među iskusnim takmičarima bilo je i mlađih, koji su tu po prvi put, a jedan od nih je i šesnaestogodišnji Vladimir Kikanović koji je ljubav prema košenju ručnom kosom nasledio od svog dede. Vladimir nam je otkrio da nije očekivao da je košenje ručnom kosom toliko težak posao, ali i da mu se i pored te činjenice i dalje dopada. Što se tiče nagrade, za prvo mesto dodeljen je trimer, dok su preostala dva mesta nagrađenja vrednim poklonima STIHL kompanije.

U kategoriji nadvlačenje konopca pobedila je ekipa braće Savić iz Brštice koja, kako kaže, već čitavu deceniju uzima učešće u svim nadmetanjima u tradicionalnim veštinama. Nagradi su se kažu nadali, a sa Dana Međaša poneli su samo najlepše uspomene.

U skosku u dalj učestvovali su i mali i veliki, svi zainteresovani za tradiciju ali i nagrade koje su potom usledile. Pored sportskih disciplina, na Jagodnji  je tada održano takmičenje i u pripremanju tradicionalnog čorbastog pasulja. Pobednici u kulinarstvu osvojili su kotlić i posude za pripremanje hrane.

Dani Međaša  u Krupnju tradicionalno su privukli i mnoge izlagače domaćih proizvoda od vunenih čarapa i prsluka do domaćih poslastica, proizvoda od mleka i mesa. Jedan od štandova pripadao je i poljoprivrednom gazdinstvu Tadić iz Valjeva koje se Krupanjcima predstavilo sa čak 19 proizvoda od mleka – polutvrdi dimljeni sirevi od čistog kravljeg mleka, sirevi sa pistaćima, aronijom i suvom šljivom.

Ceo program 13. Dana Međaša na Jagodnji dodatno je obogatio nastup domaćeg folklornog ansambla, kao i  intrumental na harmonici.

Inače, sve manifestacije na teritoriji opštine Krupanj organizuju se pod pokroviteljstvom lokalne samouprave. A pored Međaša, Rađevina je takođe poznata i po velikom broju drugih manifestacija kojim čuvaju tradicionalne običaje od zaborava.

Lj.Marković