Ljubav ili diplomatija?

Prvi srpski ambasador je dve godine službe proveo u Budimpešti. Iako je reč o relativno kratkom boravku, ove dve godine su ostavile istorijski trag. Kralj Aleksandar Karađorđević je dekretom u januaru 1932. godine imenovao Dučića kao vanrednog poslanika i ovlašćenog ministra Kraljevine Jugoslavije u glavnom gradu Mađarske. Dolazak poznatog i priznatog pesnika sa zavidnom diplomatskom reputacijom na ovu poziciju, privukao je veliku pažnju savremenika.

Dučić, je sa velikom pažnjiom pristupio novom zadatku, trudeći se da stavom i stilom ostavi snažan utisak. Svoju akreditaciju predao je mađarskom guverneru Miklošu Hortiju na interesantan način. Nezadovoljan izgledom svečane uniforme u kojoj je trebalo da se pojavi, poručio je da mu se sašije nova, otmenija, prema njegovoj zamisli. Na ceremoniju predaje akreditacije došao je u kočiji u koju su bili upregnuti veličanstveni beli konji. Ovaj luksuz i raskoš privukli su pažnju javnosti. Dučićev prethodnik, poslanik Luković nije se istakao na svojoj političkoj poziciji. U tom periodu odnosi sa Mađarima su bili dosta hladni, uzdržani. Od Dučića se očekivala velika promena, pa je u skladu sa time organizovan i svečani prijem kome su prisustvovali tadašnji mađarski sekretar inostranih poslova i državni sekretar. Ceo ovaj događaj odjeknuo je u jugoslovenskoj, mađarskoj, ali i svetskoj štampi.

Tokom svoje službe, Dučić je u velikoj meri uspeo da opravda očekivanja, posebno kad je reč o kulturnom povezivanju dva naroda. Tako je, na primer, u periodu Dučićeve službe, na beogradskom univerzitetu otvorena katedra za mađarski jezik. Sa druge strane, u Mađarskoj se otvaraju simpatije ka srpskoj kulturnoj tekovini, a Dučić kao pesnik zauzima posebno mesto. Dučić je bio dobar poznavalac mađarske književnosti i istorije što mu je dodatno pripisivalo simpatije severnih suseda. Pored kulturnih veza, Dučić se zalagao i za ekonomsku saradnju naroda. Njegov učinak na ovom polju bi svakako bio vidljiviji da je boravak u Budimpešti potrajao. Iz Mađarske je poslat u Rim, a iza njega je pored diplomatskog uspeha, ostala i jedna ljubavna priča…

S obzirom na to da je dolazak Jovana Dučića u Mađarsku bio ispraćen kao veliki događaj, on je na sebe skrenuo pažnju viših slojeva društva, političara… Njegovo kretanje i prijateljstva sklopljena u Budimpešti izazvali su veliku pažnju. Naravno, ugledni pesnik i diplomata izmamio je uzdahe brojnih dama, ali samo jednu od njih upamtila je istorija. Prema priči, koja više liči na legendu jer o njoj nema uverljivih dokaza, jedna ugledna mađarska grofica poklonila je svoje srce Dučiću. Naravno za ovog zavodnika to ne bi bilo ništa neobično da mu grofica nije poklonila i zgradu današnje srpske ambasade, na Trgu heroja u Budimpešti. Prema priči koja se do danas prenosila, ljubav je bila uzvraćena lepoj grofici. Upravo ova zgrada bila je mesto njihovih čestih sastanaka do Jovanovog odlaska u Rim. Odlazak u Italiju učinio je da se ova romansa okonča, a u znak sećanja na veliku ljubav prema pesniku grofica je na rastanku poklonila raskošnu građevinu. Zgrada je od tada više puta menjala svoj spoljašnji izgled, prilagođavala se modernim ukusima, da bi na kraju dobila današnji, elegantni izgled. Kako posetioci tvrde, unutrašnjost zgrade je sačuvala deo autentičnog izgleda iz Dučićevog vremena. Tako je, recimo sačuvan stari nameštaj, a grofičino kupatilo do danas nije menjalo svoj prvobitni izgled. I pored toga što je zgrada lepa, na zavidnoj lokaciji, ono što se o njoj najviše pamti je ljubavna priča o srpskom pesniku i mađarskoj grofici. Do danas ova priča je menjala detalje u skladu sa maštom romantika. Bez obzira na njihovu tačnost, ostaje sigurno da je zgrada ambasade simbol Dučićevog diplomatskog, ali pre svega, zavodničkog umeća.

Mirko Lukić, profesor srpske književnosti i jezika